Facebook, yani sade bir vatandaş olarak küçük çaplı bir şöhret hayatı yaşama platformu. En azından büyük çoğunluğun kullanım şekli farkında olmasalar bile bu. Konuyu biraz açalım ve facebook a sade bir vatandaş olarak girmekten, şöhretlilerin yaşamına benzer bir kişiye dönüşüm sürecini inceleyelim.
Bir iki arkadaşımız bize facebook u önerir ve hemen gider kaydoluruz. İlk etapta 10-15 arkadaşımız vardır. Genelde bunlar cidden normal hayatta da arkadaş dediğimiz kişilerden oluşur. Zamanla ilkokul arkadaşlarımız, liseden beri görüşmediğimiz arkadaşlarımız, üniversitede gördüğümüzde selam bile demediğimiz sadece kafa salladığımız insanlar da listemize gelirler. Günler ilerler ve artık sokakta gördüğümüzde acaba selam versek mi vermesek mi tam emin olamadığımız kişiler, yüzünü hatırladığımız ama adını unuttuğumuz kişiler bile arkadaş listemizdedirler. Tabi bu arada eski sevgililerimizin bir bölümü, eskiden size yazmış birkaç kişi, etraftan sizi beğenen ama normal hayatta sizinle bağlantı kurması imkansız olan kişilerin de arkadaşlık taleplerine olumlu karşılıklar veririz.Listesinde yüzlerce kişi olsun ki millete ‘bak ben ne popüler insanım’ demek isteyen insanlar da laf olsun diye sizi arkadaş listelerine eklemeye devam ederler. Artık o, bu, şu, herkesle iletişim halindeyizdir. Listemiz bütün bu etapları geçtikten sonra büyük ihtimalle 100 kişiyi rahatlıkla bulmuş olacaktır. Sade bir vatandaşken 20 kişi ile paylaştığımız her şeyimiz artık yüzlerce kişiye açılmıştır.
Şimdi biraz detaylara girelim. Artık yüzlerce kişi sizin yazın plajlarda çektirdiğiniz fotolara bir tık kadar yakındır. Bu yüzlerce kişinin en fazla 30-40 kişisi normal hayatta bu fotoğraflarınıza bakma şansı yakalayabileceklerdir ama artık sizin yazın nerede, kiminle, nasıl, ne yaptığınız bir ünlünün hayatında olduğu gibi yüzlerce kişinin bilgisi dahilindedir. Listenizdeki en az 60 kişi msn ve benzeri iletişim platformlarınızda listenizde değildir ama biz olduklarını varsayalım ve size ‘naber, bana yazın çektirdiğin fotoğraflarını göndersene bakacağım, kaydedeceğim, arkadaşlarıma göstereceğim’ dese tepkiniz ne olur? Büyük ihtimalle ‘höst lannn, ne münasebet benim fotoğraflarım neden sende olsun ki?’ dersiniz. Ama şimdi bu insanların sizden istemelerine bile gerek yok, tek yapacakları iki tık.Eskiden beğendiklerimize ‘photo pls’ derdik ve bir sonuca ulaşamazdık, şimdi her şey çok kolay, iki tık. Sanki karşımda ki sade vatandaş x değil de angelina jolie. Fotoğraflarına ulaşmak süper kolay hatta angelina nın bile yaz tatilinde ki tüm fotoğraflarını bulmak imkansız, tek bulunacak paparazilerin uzaktan çektikleri pek de ne olduğu anlaşılmayan iki poz. Ama artık bol dekolteli pozlarda dahil olmak üzere yüzlerce kişi sizin fotoğraflarınıza sahip olur sizde onların. Herkesin herkeste fotoğraf galerisi olmuştur. Beğendiğiniz bir hatun mu var hemen girin albümlerden bikinili, bacak dekolteli, göğüs dekolteli fotoğraflarından kendinize bir arşiv yapın.
Ama fotoğraflara bakmakla yetinmeme gerek yok. Bir de ‘mesaj atayım bakalım iş çıkar mı?’ demek de çok kolay. Listemde 100 tane insan var hepsine sıradan ‘naber fıstık?’ yazsam bunlardan ikisi ilgilense oh ne ala mualla. Eskiden öyle miydi? Bir kızdan hoşlanacaksın, bir şekilde telefonunu bulacaksın, fazla cesaretin yoksa mesaj atacaksın, yok çok cesaretliysen arayacaksın. Şimdi her şey çok kolay. İki tık mesaj gitti. Hem de psikolojik olarak buradan atılacak bir mesajda göt olmak pek yok. Cep teline ‘naber fıstık’ yazsan belki ters kaçabilirdi ama buradan ‘naber fıstık’ yazmak çok çok doğal. Yani artık millete zarf atmakta çok kolay. İstersen yan masaya içki gönderemediğine buradan gönder, belki bir şey çıkar, neden olmasın? Olmazsa kayıp ne? Sıfır.
Özel hayata ulaşmak ve dedikodu hiçbir zaman bu kadar kolay olmamıştı. Artık her gün telefonda 50 kere konuşanların bile ne konuştuklarını birbirlerinin wall larına yazdıkları yazılardan takip edebiliriz. Mesela birinin vall unda ‘beni arada görüşelim’ yazısını görmek işten bile değil, ya da ‘x çim hastaydın nasıl oldun?’ yazısı. Bu konuşmalar neden telefonda, msn de, ya da direk özel mesajla yapılmazda herkes görsün eğilimi içinde yapılır anlamak mümkün değil. Ama artık herkes ünlü hayatı yaşıyordur. Herkesin diyalogları kamuya açıktır. Abartmıyorum çünkü 100 lerce kişi bir nevi kamudur, ha listenizde cidden arkadaşlarınız olsa durum farklı. Kendi aranızda geyik yaparsınız, eğlenirsiniz, testler çözüp vakit öldürürsünüz falan filan.
Artık kimin sevgilisi var, kim kiminle eskiden çıkmıştı, kimin eli kimin cebinde her şey ayan beyan ortada. Burada eskiyi geride bırakmak yok, zamanla elediğiniz insanlar artık tekrar hayatınızda. Eskiden zamanın doğru bir şekilde elediği insanlar sizin arkadaşlarınızken, fotoğraflarınızı, sohbetlerinizi, geyiklerinizi paylaştığınız insanlarken artık zaman kavramı olmaksızın her şeyiniz herkese açık. En güzeli listenizde sevgilisinden ayrılan kim varsa sabah haberlerinde iki tıkla öğrenebiliyorsunuz. Kalbi kırık onlarca kişi artık ağınıza düşebilir. Ne de olsa en doğru zaman tam da bu zamandır. Acaba angelina jolie ve brad pitt ayrılsa bu kadar hızlı haberimiz olur mu? Belki de sevgilinizin sizden ayrıldığını bile buradan öğrenebilirsiniz. Kavgalısınızdır, konuşmuyorsunuzdur ama umut vardır bir gün bir bakarsınız x is single, ana her şey bitmiş, artık herkese duyurulduğuna göre son nokta bu demek ki ayrıldık diyebilirsiniz. Belki de kavgalı olduğunuzu söylemediğiniz arkadaşınız size tel açar ‘abi siz ayrıldınız mı? der, ‘bugün facebook tan gördüm de senin ki single olmuş.’ Dünyalar başınıza yıkılır mı? Yıkılabilir. Ünlüler basın açıklaması yapar, burada da aynısı aslında. Ayrıldığımızdan sadece yakın arkadaşlarımın haberi olmayacak ki. İlkokul arkadaşımda, arkadaşım vasıtası ile tanıdığım merhabam olan kişide, aynı ortamda bir gece bulunmaktan başka hiçbir samimiyetim olmayan kişilerde, 5 yıldır aynı şehirde yaşamama rağmen hiç görüşmediğim insanlarda hemen haberdar olacaklar. Eskiden biri birinden ayrıldığında bu bilginin yayılması zaman alırdı, artık her şey 1 saniyede yayılıyor. Hatta listenizdeki en az 50 kişi ömür boyu sizin ayrıldığınızdan haberdar olmayacakken şimdi sabahına öğrenecekler. Hemen vampirleri ile boynunuza bir ısırık atıp şanslarını deneyebilirler. Evinize çiçek gönderme riskini almak yerine sanal çiçekleri ile şanslarını deneyebilirler.
Yani facebook bir nevi hayatımdan ‘kimler geldi? kimler geçti?’ platformu olarak tanımlanabilir. Kısa vadede keyifli zaman geçirten site uzun vadede çığırından çıkıp rahatsız edici hale gelebilir. Çocukken oynadığımız ‘kim, kiminle, nerede, nasıl’ oyununun gerçek versiyonu oyunda olduğu kadar masum kalmayabilir. Tüm bu yazdıklarımın dışında facebook bir yandan da süper bir sitedir. Aynı uzunlukta facebook u öven bir yazıyı da yazmam hiç zor olmaz. Bekar bir insanın gözünden yazdığımda, yurtdışında yaşayan birisinin gözünden yazdığımda , sevgili aranan birisinin gözünden yazdığımda hep başka şeyler yazabilirim. Benim önerim facebook u kullanırken çok gereksiz insanları ignore etmeniz (ki karşı tarafa bu sizi ignore etti diye bir bilgi gitmez, fazla samimiyetiniz olmayan insanları limitli yapmanız (ki tüm fotolarınızı, tüm özel hayatınızı normalde açmayacağınız insanlara bu fırsatı vermemiş olun, özeliniz size kalsın. Ayrıca siteyi biraz kurcalarsanız istediğiniz insanları block layabilirsiniz ve onlar sizin sitedeki varlığınızdan bile haberdar olamaz), ve sadece gerçek hayatta tüm bunları paylaşacağınız insanları gerçek listenize alın. Sosyal olayım derken, şöhret olmayın. Özeliniz özel kalmaya, geçmiştekilerde geçmişte kalmaya devam etsin. |
