Evet arabesk deyince aklımıza gelen o bildik ritim ve melodiler. Kimi zaman acı veren duygularımıza rehberlik ederler, kimi zaman da hayata dört bir koldan sarılmayı. Ülkemiz ve hatta yurt dışındaki bir çok vatandaşımız veya komşu ülkemizin vatandaşlarının dinledi i müziktir "Arabesk".
Peki gerçekten Arabesk nedir?. Sadece sanatın bir yönümü acaba. Gerek bizim bildi imiz manada bir Türk Müzik stili mi gerçekte. Yoksa sadece müzik haricinde sanatın bir çok dalında oturmuş bir kavram mı ? Bildi iniz üzere Türkiye' de kavramlar kargaşası yaşanmaktadır. Bunun nedeni öz kültürden uzaklaşma, hızlı ve yo un de işen teknolojik ve kültürel yapı. Gerekse batılılaşmanın getirdi i bir takım kimlik bunalımları. Eklendikçe birikip yı ınlaşan sebepler yuma ı diyebiliriz. Şimdi diyeceksiniz ki "Baba' ya neler anlatıyorsun sen !.Ne alaka bunlar!. sen Arabesk' ten haber ver dediklerinizi duyar gibi oluyorum" Evet bir çok konulara de inmemiz gerekecek. Arabesk hakkında tam ve detaylı bilgi edinmemiz için bazı konuları de inmek lazım.
Peki o zaman nedir Arabesk?
En Anlamlı Şekliyle Arabesk...
1950' li yılların sonlarında Nuri Sesigüzel ile başlayan ama Orhan Gencebay ile asıl anlamı kazanan arabesk müzik daha sonraki yıllarda Ferdi Tayfur, Müslüm Gürses, İbrahim Tatlıses, Hüseyin Altın, Hakkı Bulut, Gökhan Güney ile doru a ulaşmıştır.
Orhan Babanın arabesk müzi inin do uşu ve gelişiminde en büyük otorite diyebiliriz. Yapılan bu müzi in tartışmaları onunla başlamıştır. Halkımız çok çabuk benimsemiştir. O dönemlerde türküler ve klasik Türk müzi i revaçta idi. Taşralar Türk Halk müzi i ile mutlu olurken kentlerde Türk Sanat müzi i revaçta idi. Tabi batı özentisi a ırlıkta olan bir kesim ise batı müzi ine yönelmiştir. Klasik batı müzi i ile yo rulmaya ve anlamaya çalışıyorlardır. Derken Batının rüzgarı Türkiye' yi de çarptı. Klasiklerden pop ve jazz denilen country a ırlıkta müzikler yapıldı.
Derken Batının rüzgarı Türkiye' yi de çarptı. Klasiklerden pop ve jazz denilen country a ırlıkta müzikler yapıldı. Fecri Ebcio lu, Alpay, Erol Evgin ... ve bunların yanında pop gurupları .... Ama Anadolu halkına ilk zamanlar bu tür müzikler uzaktı. Büyükşehirlerde hatırlı semtlerde dinlenirdi.
Rock müzi idünyayı sarsarken Türkiye' de de etkisi görülmüştür. Ama pop ve jazz müzikte oldu u gibi bu müzikte Anadolu halkına uzaktı. Batı hayranlı ı içinde yaşayan kişilerce bu müzik yayılmaya çalışılmıştır. Bazı sanatçılarımız ise Anadolu Rock müzi i altında bu müzi i azda olsa sevdirmişlerdir. Hatta Anadolu halkıda çok sevmiştir. Özellikle Barış Manço, Erkin Koray, Mo ollar... Ama büyükşehirlere göçen halkımızın duygularını da tam olarak ifade etmekten uzak kalmışlardır.
Gecekondudan yaşayan halkın ezilmişli i, aşkları, feaodal yapının kurbanlarını ifade eden bir protest müzik do muştur. Arabesk müzik. Kısa zamanda gerek Anadoluda gerekse Büyükşehirlerde yaşayan düşük gelirli aileler tarafından sevilmiştir. Hayatın haksızlı ına bazen kaderci bir tutum bazende çözüm getirecek konular ile yapılan şarkılar halkımızın duygularının rehberi olmuştur. Herşeyden önce Türkiye' de do muş ve Türkiye' nin aynası olmuştur. Yaşanan duygulardan beslenmiş taki günümüze kadar gelmiştir. Artık yaşam tarzı olmakla beraber müzik tarzı olarakta bazı otoritelerce ne kadar istenilmesede kendini kabul ettirmiştir.
Bireylere indirgedi imiz de kimi aşkını bulmuş kimisi ekonomik yetersizli i verdi i çile dolu hayatlarını bulmuşlardır. Halk müzi i ile Sanat müzi i arasında çok sesli protest tarzda bir Türk Müzi idir. Amerika' da do an Rock müzi i nasıl onlara göre protest müzik ise Arabesk müzik ise Türkiye' de gelişen çok sesli protest bir olmuştur. Eserlerdeki konular ço u zaman de işik olsada çıkış kayna ı olarak bir benzerlik kurabiliriz.
Altmışlı yılların sonunda Orhan Gencebay, Nuri Sesigüzel ile başlayan arabesk müzik Ferdi Tayfur, Muslüm Gürses İbrahim Tatlıses ile tüm yurtta en çok dinlenen müzik olmuştur. Yetmiş yıllar Arabeskin yayılma yılları olarak de erlendirirsek, 80' li yılların başlarında ise Arabesk Müzi in en dorukta oldu u zamanlardır. Bir çok pop, rock ve sanat müzigi sanatçıları piyasa koşullarına uymak için ya tam arabesk kaset yapmışlar yada üç beş arabesk şarkı albümlerine ilave etmişlerdir. 80' li yılların sonu ve 90' lı yılların başlarında Arabesk müzi e ilgi azalırken pop müzigi patlama yapmıştır. Yine de arabesk Müzigi kadar dinleyeci kitlesine ulaşamamıştır.
Daha önce de indi imiz gibi 90' lı yılların sonlarında özel tv ve radyoların iyice ço alması ile yasaklı arabesk müzik kendini geliştirebilen ve sesini daha çok alana ulaştırabilen müzik olmuştur. Bu arada eskisi gibi protest etkisi azalmıştır. Artık kendi arasında türdeşleri çıkmıştır. Soft arabesk ( taverna ve pop karışımı ). Şarkılardaki konular toplumsal mesajlardan ve bireyin başkaldırışlarından farklı konular almaya başlamıştır. Tabiri caiz ise Damar şarkılar azalmıştır. Evrimleşen ve gelişen arabesk müzik bu günümüze gelmiştir. Kasetleri en çok satan, konserleri en çok kalabalık olan ve halka en yakın olan müzik olarak Türkiye' nin Müzik Literatüerinde yarini sa lamlaştırmıştır. Öcü edebiyatı yapanlar, sık sık eleştirenler artık arabesk Müzi i kabullenmişlerdir.
ARABESK PASAPORT
Adı: Arabesk
Soyadı: Türk Müzigi
Lakapları: Gecekondu ve Varoş müzi i, Dolmuş müzi i, Acılı müzik, İsyankar Müzik, Bunalım Müzik, Damar
Do um Tarihi: 1960' lı yılların başı
Anne Adı: Türkiye
Baba Adı: Türk Halkı
Tabiyeti: Türkiye
Kurucuları: Orhan Gencebay, Nuri Sesigüzel
BABALAR : Orhan Gencebay, Ferdi Tayfur, Muslüm Gürses, İbrahim Tatlıses, Hüseyin Altın, Cengiz Kurtoglu,....
UNUTULMAYANLAR : Nuri Sesigüzel, Esengül, Biricik, Gökhan Güney, Selami Şahin, Hakkı Bulut, Çoşkun Sabah, Arif Susam, Kahtalı, Cavit Karabey...
KRALİÇELER : Bergen, Kibariye, Tüdanya, Ebru Gündeş, Mine Koşan, Neşe ve Gülden Karaböcek, Güllü, Ebru Yaşar, Bülent Ersoy, Ceylan...
GELECEĞİN BABALAR : İbrahim Erkal, Mahsun Kırmızıgül, Hakan Taşıyan, Alişan, Emrah,Güçlü - Derviş Soydemir,Ömer Danış, Ümit Yaşar, Azer Bülbül, ...
ARABESK TERMİNOLOJİSİ
Baba : En çok sevilen, Delikanlı ve agırbaşlı, yardımsever, reklamı sevmeyen arabesk sanatçısı
Damar : En acılı sözlerin ve müzi in bulundugu arabesk şarkı. Dinledikçe kişiyi kendinden geçiren şarkılar.
Kader ve çile : Önüne geçilmesinin çok zor oldugu, kabullenmenin ise olmadıgı mücadele kayna ı
Fantezi : Soft arabesk. Gerek konuları gerekse meledoleri daha yumuşak arabesk şarkılar.
Zalimler : Kader, Aga, Parasızlık, Zengin kız babası, kızını vermeyen baba, Töre, Aldatanlar, mahpusluk
Mapushane : Çilenin olgunlaştı ı, saçları agartılan yer, kader oyunu
Akşamlar : Hasretlik,
Geceler : Hasretlik, İsyan, Yalnızlık, Kirlenme
Sabah : Hiç Olmaz
Ölüm : Sevgili u runa, İsyanın sonu, çözümsüzlük
Aşk : En yogun yaşanan duygular, Kavuşamama, hasretlik, Acı kaynagı
İsyan : Haksızlıga, Aldatılmışlıga, Zalimlere
Jilet : Olmaması gerekir.
Efkar : Onsuz akşamlar olmaz |
