SQL'e Giriş

SQL (Structured Query Language) kendisi bir programlama dili olmamasına rağmen bir çok kişi tarafından programlama dili olarak bilinir.

SQL (Structured Query Language) kendisi bir programlama dili olmamasına rağmen bir çok kişi tarafından programlama dili olarak bilinir. SQL herhangi bir veri tabanı ortamında kullanılan bir alt dildir. (sub language) SQL ile yalnızca veri tabanı üzerinde işlem yapabiliriz. SQL cümleceikleri kullanarak veri tabanına kayıt ekleyebilir, olan kayıtları değiştirebilir silebilir ve bu kayıtlardan listeler oluşturabiliriz. SQL cümlecikleri genellikle aynı olmakla birlikte farklı veri tabanı ortamlarında değişebilmektedir. Ayrıca veri tabanlarının kendilerine özgü sql komutlarıda vardır. Biz burada her ortamda geçerli olan temel sql komutları işleyeceğiz.Şimdi örnekler kullanacağımız bir database tanımlayalım. Aşağıdaki Örnekler Microsoft SQL Server 6.5 'da denenmiştir.

Tablo adı : personel
Kolon : sicil_no:text (
Kolon : ad:text (
Kolon : soyad:text (
Kolon : dogum_tarihi:date
Kolon : dogum_yeri:text (
Kolon : cinsiyeti:text(1)
Kolon : medeni_hali:binary
Kolon : meslek_id:smallint
Kolon : egitim_durumu:binary
Kolon : adres:text (50)

Tablo adı : ucretler
Kolon : per_sicil_no:text (
Kolon : baslama_tarihi:date
Kolon : aylık_ucret:numeric
Kolon : aile_yardimi:numeric
Kolon : egitim_yardimi:numeric
Kolon : kesinti:numeric:

Tablo adı : meslekler
Kolon : meslek_id:smallint
Kolon : aciklama:text (23)
Kolon : taban_ücret:numeric

From

İlk önce bu komut ile başlayalım. Bu komut bütün SQL cümleciklerinde bulunması gerekli bir komuttur.Bu komut ile hangi tablolar üzerinde çalışacağımı veri tabanına söylüyoruz. Eğer aynı sql cümleciği ile bir kaç tablo üzerinde işlem yapmak istersek tablo isimleri arasına virgül koymalıyız. aşagıdaki örnekleri SELECT komutundan sonra açıklayacağım.

Örnek 1 :

SELECT * FROM personel;

Örnek 2 :
SELECT * FROM personel,ucretler;

Select

Bu komut ile database üzerindeki tablonun hangi kolonları alacağımız veritabanına söyleriz.Tablonun bütün kolonlarını görmek istiyorsak '*' karekterini kullanırız. Sadece belli kolonları görmek istiyorsak kolon isimlerini aralarına virgül koyarak yanyana yazmalıyız.Yukarıdaki örnekleri açıklayacak olursak birinci örnek personel tablosundaki bütün kayıtları getirecektir. İkinci örnekte ise persenol ve ücretler tablosundaki bütün kayıtlar çekilecektir.

Örnek 3 :

SELECT * FROM meslekler ;

Bütün meslek bilgilerini almak istersek yukarıdaki gibi bir query yazmalıyız.

Örnek 4 :

SELECT ad,soyad FROM personel ;

Bu query ise bize firmamızda çalışan bütün personeli listeler.

SQL'de Veri Tabanı Yaratma



SQL komutları yalnızca bir veri tabanı üzerinde geçerli olduğu için veri tabanı yaratma işlemlerinide anlatmanın yararlı olacağına inanıyorum. Aşağıda anlatılan işlemler SQL Server 6.5 üzerinde gerçekleştirilmiştir.Database yaratmak için aşagıdaki komutu yazabiliriz.

CREATE DATABASE database_name
[ON {DEFAULT | database_device} [= size]
[, database_device [= size]]...]
[LOG ON database_device [= size]
[, database_device [= size]]...][FOR LOAD]


database_name : Bu yaratılacak olan veri tabanının ismidir.

ON : Bu ise yaratılacak olan veri tabanın hangi device üzerinde yer alacağını belirten bir parametredir. Burada aynı zamanda bu device üzerinde size parametresi ile database'in ne kadar yer kaplayacağını belirmiş oluyoruz. Eğer device tanımlamaz isek SQL server default device üzerinde 5 mb bir veri tabanı yaratacaktır.Bu parametre içinde birkaç device ismi kullanarak veri tabanını bir kaç device üzerinde yer almasını sağlayabiliriz.

LOG ON : Bu ise yaratılacak olan veri tabanın log'unun hangi device üzerinde yer alacağını belirten bir parametredir. Burada aynız zamanda bu device üzerinde size parametresi ile database'in log'unun ne kadar yer kaplayacağını belirmiş oluyoruz. Eğer device tanımlamaz isek SQL server default device üzerinde bir log tutacaktır.Bu parametre içinde birkaç device ismi kullanarak veri tabanı log'unun bir kaç device üzerinde yer almasını sağlayabiliriz.

Örnek 1 :

CREATE DATABASE fat123


Bu komut ile SQL Server üzerinde fat123 isimli boş bir database yaratmış oluyoruz. (Dönen mesaj :CREATE DATABASE: allocating 2560 pages on disk 'a1v1')

Örnek 2 :

CREATE DATABASE fat123
ON master = 10

Bu komut ile SQL Server'da master device'ı üzerinde 10 mb'lık fat123 isimli boş bir database yaratmış oluyoruz.

Örnek 3 :

CREATE DATABASE fat123
ON fat123 = 10
LOG ON fat123log = 5

Bu komut ile SQL Server'da fat123 device'ı üzerinde 10 mb'lık fat123 isimli boş bir database ve fat123log device'ı üzerinde 5 mb bir log yaratmış oluyoruz.

Örnek 4 :

CREATE DATABASE fat123
ON fat=10 , fat1 = 10 , fat2=10 , fat3=10
LOG ON fat123log = 20


Bu komut ile ise fat123 isimli veri tabanını 4 farklı device üzerinde yaratıyoruz.

Genellikle yaratılan database'in yarısı kadar bir alanda log için oluşturulur.

SQL Komutları



Order By
Bu komut ile belirtilen kolona göre artan veya azalan bir sıralama ile sorgulama yapabiliriz.
ASC : kullanarak küçükten büyüğe doğru artan sıralama yapabiliriz.
DESC : kullanarak büyükten küçüğe doğru azalan sıralama yapabiliriz.
Ancak ASC kullanmak zorunlu değildir. Çünki default sıralama tipi ASC'dir. Aynı anda birkaç kolon üzerindende sıralama yapabiliriz.

Örnek 1 :

SELECT * FROM personel ORDER BY ad ASC;

Bu query ile personel tablosundaki bütün kayıtları ad'a göre küçükten büyüğe dogru sıralarız.

Örnek 2 :

SELECT * FROM personel ORDER BY soyad DESC;

Bu query da yukarıdakinin tersine kayıtları büyükten küçüğe dogru sıralar.

Örnek 3 :

SELECT * FROM personel ORDER BY ad,soyad;

Bu query kayıları ad göre artan bir sıralama yapar. Ancak aynı ad ile yaratılmış birden fazla kayıt varsa ise bunlarıda soyad sırasına göre artan bir şekilde sıralar. Eğer her iki kolnda aynı ise o zaman okuduğu sırada sıralar.

Örnek 4 :

SELECT * FROM personel ORDER BY dogum_tarihi DESC,ad,soyad ;

Bu query'de ise pernel kayıtları büyükten küçüğe doğru sıralanıyor. Yani en genç eleman'dan başlanarak en yaşlı elemana doğru bir liste yapılıyor. Doğum tarihleri aynı olanlarda ise ad ve soyad'a göre bir sıralama yapılmaktadır.


Where
Yukarıda yaptığımız sorgulamaların hepsinde hiç bir koşul belirtmedik.Yani bütün kayıtları tablolardan çektik. Ancak gerçek hayat'ta bu kayıtların sadece bir kısmına ihtiyaç duyarız.Bize gerekli olan dataları diğerlerinden ayıran bazı özellikleri vardır. İşte bu özellikleri bu komut yardımı ile kullanarak gerekli datalara ulaşabiliriz.

Örnek 5 :
Adı ahmet olan personeli listelemek istersek ne yapacağız.Aşagıdaki gibi bir sorgulama yapacağız.

SELECT * FROM personel WHERE ad='ahmet';

Örnek 6 :
Yaşı 40'dan büyük personeli listeleme istersek;

SELECT * FROM personel WHERE dogum_tarihi < '01.01.1959'

sorgulamasını kullanmalıyız.Elemanın 40 yaşında büyük olması için 1959 yılından önce doğmuş olması gerekmektedir. O halde dogum_tarihi 1959 yılından küçük olmalıdır.

Örnek 7 :
Adana'da doğmuş personeli listelemek istersek

SELECT * FROM personel WHERE dogum_yeri = 'Adana'

Örnek 8 :
300 milyondan fazla maaş alan kişileri işe maaşa göre sıralamak istersek;

SELECT * FROM ucretler WHERE aylik_ucret >= 300000000 ORDER BY aylik_ucret;

Operatörler

Her programlama dilinde olduğu gibi SQL'de de operatörler bulunur. Üç çeşit operatör mevcuttur. Karşılaştırma oparatörleri , mantıksal operatörler ve kümeleme operatörleri.Bu karşılaştırma operatörleri aşağıdaki gibidir ;
operatör anlamı
a>X ... X... a'dan küçük
a<X ... X... a'dan büyük
a=X ... X... a'ya eşit
a=>X ... X... a'dan küçük eşit
a<=X ... X... a'dan büyük eşit
a<>X ... X... a'ya eşit değil

Mantıksal operatörler ise AND,OR,NOT olarak verilebilir. Bu operatörler burada anlatmayacağız. Bunlar standart bütün dillerde aynı olan operatörlerdir.Kümeleme operatörleri ise datalar üzerinde gruplama yapmamızı sağlayan operatörlerdir.Bu operatörler Between , In , Like operatörleridir. Bu operatörlerin hepsini where ile birlikte kullanmalıyız.

Between : Aralıklı sorgulama yapmak istersek kullanabilecegimiz bir operatördür.

Örnek 1 :
SELECT * FROM ucretler WHERE aylik_ucret BETWEEN 200000000 AND 300000000


Bu cümlecik ile 200 ile 300 milyon arasında maaş alanlar listelenecektir.

Örnek 2 :


SELECT *
FROM fat_bsl
WHERE ft_tar BETWEEN '01.01.1998' and '04.06.1999'


Bu sorgulamada ise fatura tarihi 01.01.1998 ve 04.06.1999 tarihleri arasındaki faturalar listelenmiştir.Verilen tarih formatının sistemde kullanılan tarih formatı ile aynı olmasına dikkat edilmelidir. Yoksa sizin verdiğiniz tarih doğru olsa bile format farklı ise sorgulamanız geriye data döndürmez. (Yukarıdaki sorgulamada başıma geldide ( )

In : Bu komut ile belli bir kolonun kümesini vererek işlemimizi daha kolay bir şekilde yapabiliriz.

Örnek 3 :


SELECT * FROM personel WHERE meslek_id IN (1,2,3)


Buradaki örnek 'te 1,2 veya 3 meslek grubundan herhangi birine dahil olan personel listelenemektedir.Bu örnek aşagıdaki şekildeki gibide yapabiliriz;


SELECT * FROM personel
WHERE meslek_id=1 OR meslek_id=2 OR meslek_id=3


Like : Bu ise içinde belli bir karakter dizisi bulunan datalara ulaşmak istersek kullanabileceğimiz bir operatördür.

Örnek 4 :

SELECT * FROM personel WHERE adres LIKE '%İstanbul%'


Bu sorgulama ile adres alanında İstanbul geçen kayıtları listelemiş oluruz.

Örnek 5 :

SELECT * FROM personel WHERE adres LIKE '%İstanbul'


Bu sorgulama ile adres alanının sonunda İstanbul geçen kayıtları listelemiş oluruz.

Örnek 6 :

SELECT * FROM personel WHERE adres LIKE 'İstanbul%'

Bu sorgulama ile adres alanının başında İstanbul geçen kayıtları listelemiş oluruz

SQL'de Yeni Bir Kayıt Eklemek



Tabloya yeni bir satır eklemek istersek INSERT INTO sözcüğünü kullanırız. Genel kullanım şekli aşağıdaki biçimdedir ;

INSERT INTO tablo adı VALUES (deger1,deger2,deger3,...)

Eğer sadece belirli sahalara değer girmek istersek INSERT INTO'yu aşağıdaki şekildeki gibide kullanabiliriz.

INSERT INTO tablo adı(kolon1,kolon3,kolon9,kolon7) VALUES (deger1,deger3,deger9,deger7)

Örnek :

Yeni bir personel eklemek istersek ;

INSERT INTO personel VALUES ('asdf2345','Ahmet','Yıldırım','01.01.1960','Ankara','E',1,7,1,'ebuziya cad. Bakırköy')

Örnek :

Yeni bir meslek eklemek istersek ;

INSERT INTO meslekler VALUES (23,'Belçi',200.000.000)

Bir tablodan bazı kayıtları başka bir tabloyada aktarabiliriz. Bunun için aşağıdaki gibi bir ifade yazmalıyız;
INSERT INTO tablo1
SELECT kolon1,kolon2,..
FROM tablo2

Örnek :

INSERT INTO NEW_CUSTOMER
SELECT NAME,CITY
FROM CUSTOMER

SQL'de Tablolar Üzerinde İşlem Yapma



Genellikle veri tabanı kayıları oluştururken bütün bilgileri bir tabloda değilde birkaç tablo üzerinde tutarız.Bu dataların hem daha
düzenli durmasını hemde gereksiz veri tekrarlarını engellemiş olur.Şimdi farklı tablolara bölünmüş datalar üzerinde işlem yapmamız gerekirse ne yapmamız gerekir.Aslında fazla bir şey yapmamız gerekmez.Tek yapacağımız hangi tabloları kullanacaksak bunları from cümleceğinde belirtmemizdir.Tabloları belirtirken aralarıda , koymayı unutmazsak o zaman sorun yok.

Örnek 1 :
Hangi personelin ne kadar maaş aldığını listelemek istersek;

SELECT ad,soyad,aylik_ucret
FROM personel,ucretler
WHERE sicil_no=per_sicil_no

Örnek 2 :
İstanbul'da yaşayan Adana doğumlu personelin maaşlarını listelemek istersek;

SELECT ad,soyad,aylik_ucret
FROM personel,ucretler
WHERE sicil_no=per_sicil_no AND adres LIKE '%İstanbul%' AND
dogum_yeri = 'Adana'

Örnek 3 :
300 milyondan fazla maaş alan ve 2 nolu meslek grubuna ait personeli listelemek istersek;

SELECT ad,soyad,aylik_ucret
FROM personel,ucretler
WHERE sicil_no=per_sicil_no AND aylik_ucret>300000000 AND meslek_id=2

Örnek 4 :
Muhasebe meslek grubuna ait personel listesi;

SELECT ad,soyad
FROM personel,meslekler
WHERE meslek_id=meslek_id AND meslek_aciklama='Muhasebe'

Şimdi buradaki sorgulamımızda bir karışıklık söz konusu olacak.İki tane aynı isimde meslek_id oldu.Bunu şu şekilde engelleyebiliriz.
Tablolarda aynı isimde iki kolon varsa bu kolanları kullanırken başlarıda tablo ismini getiririz araya bir nokta koyarak kolon adını yazarız.

SELECT ad,soyad
FROM personel,meslekler
WHERE personel.meslek_id=meslekler.meslek_id
AND meslek_aciklama='Muhasebe'

Örnek 5 :
Şirketimizde 30 yıldır çalışan ve 200 milyon altında maaş alan personeli ödüllendirecegiz.
Bunun için nasıl bir sorgulama yapmalıyız.

SELECT ad,soyad
FROM personel,ucretler
WHERE sicil_no=per_sicil_no AND baslama_tarihi < '01.01.1969'
AND aylik_ucret < 200000000

Örnek 6 :
22 yaşından büyük bilgi işlemde çalışan bayan personeli listelemek istersek
(NOT : cinsiyet= 0 : bayan 1 : erkek
medeni_hal= 0 : bekar 1 : evli )

SELECT ad,soyad
FROM personel,meslekler
WHERE personel.meslek_id=meslekler.meslek_id
AND meslek_aciklama='Bilgi İşlem' AND cinsiyet=0
AND dogum_tarihi < '01.01.1977'

Örnek 7 :
40 yaşından küçük ,bilgi işlem veya muhasebe bölümünde çalışan,erkek,200 milyondan
fazla maaş alan ,Ankara doğumlu ,Sarıyer'de oturan,10 yıldan fazla şirkette çalışan , bekar
,10 milyondan fazla kesinti yapılan personeli listelemek istersek;

SELECT ad,soyad
FROM personel,meslekler,ucretler
WHERE dogum_tarihi > '01.01.1959'
AND personel.meslek_id=meslekler.meslek_id
AND (meslek_aciklama='Bilgi İşlem' OR meslek_aciklama='Muhasebe')
AND cinsiyet=1
AND sicil_no=per_sicil_no AND aylik_ucret > 200000000
AND dogum_yeri='Ankara'
AND adres LIKE '%Sarıyer%'
AND baslama_tarihi > '01.01.1989'
AND medeni_hal=0
AND kesinti>10000000

Örnek 8 :
Muhasebe ve Pazarlama bölümü dışında çalışan perseneli listelemek istersek;

SELECT ad,soyad
FROM personel,meslekler
WHERE personel.meslek_id=meslekler.meslek_id
AND meslek_aciklama<>'Pazarlama' AND meslek_aciklama<>'Muhasebe'

Örnek 9 :40 yaşları arasında İzmir ve Bursa doğumlu adayları listelemek istersek;

SELECT ad,soyad
FROM personel
WHERE dogum_tarihi BETWEEN '01.01.1959' AND '01.01.1969'
AND (dogum_yeri='İzmir' OR dogum_yeri='Bursa')

Örnek 10 :
Adı E ile başlayan, 3,5 ve 7 nolu meslek grubuna ait ,bayan,bekar,30 yaşından küçük ,
100 milyondan fazla maaş alan personel listesi ;

SELECT ad,soyad
FROM personel,ucretler
WHERE ad LIKE 'E%'
AND meslek_id IN (3,5,7)
AND cinsiyet=0
AND medeni_hal=0
AND dogum_tarihi > '01.01.1969'
AND sicil_no=per_sicil_no
AND aylik_ücret > 100000000

Örnek 11 :
Evli ve aile yardımı almayan persenol listesi;

SELECT ad,soyad
FROM personel,ucretler
WHERE medeni_hal=1 AND aile_yardim=0

SQL Tablo'dan Kayıt Silmek



Tablodan bir satır silmek istersek DELETE sözcüğünü kullanırız. Genel kullanım şekli aşağıdaki biçimdedir ;

DELETE FROM tablo adı


Eğer yukarıdaki gibi bir sorgulama yazıp çalıştırırsak tablodaki bütün kayıtları sileriz. Bunun için DELETE cümleciğini kullanırken dikkat edilmelidir.

Örnek :

Sicil nosu 12345678 olan kayıt silinmek istenirse;

DELETE FROM personel WHERE sicil_no='12345678'

Örnek :

Doğum tarihi 1940'dan önce doğmuş personel kayıtları silinmek istenirse ;

DELETE FROM personel WHERE dogum_tarihi<'0

SQL'de Kayıt Değişikliği



Tablodan bir kayıtı değiştirmek istersek UPDATE sözcüğünü kullanırız. Genel kullanım şekli aşağıdaki biçimdedir ;

UPDATE tablo adı
SET kolon1=deger1,kolon2=deger2,...
WHERE kosul;


Örnek :

Sicil nosu 12345678 olan kayıtın adresi değiştirlmek istenirse ;

UPDATE personel SET adres='Bronz Sok. Teşvikiye' WHERE sicil_no='12345678'

Örnek :

Bütün personele uygulanan kesinti ücreti 10.000.000 sabit olarak belirlenirse ;

UPDATE ucretler SET kesinti=10000000

Örnek :

Bütün personelin maaşına %20 zam yapılırsa ;


UPDATE ucretler SET aylik_ucret=aylık_ucret*1.20

SQL Gruplama Fonksiyonları


(SUM,AVG,MIN,MAX,COUNT(*),COUNT(DISTINCT))


MAX

Verilen kolondaki en büyük değeri geri döndürür. Genel yazım biçimi aşağıdaki gibidir;
Select MAX(kolon_adı) FROM tablo;

Örnek :
En fazla aylık ücret alan personel ne kadar maaş alıyor?

Select MAX(aylik_ucret) From ucretler;

Örnek :
En fazla aile yardımı alan personelin maaşını ve sicil no'sunu öğrenmek istersek ;
Select per_sicil_no,MAX(aylik_ucret) From ucretler ;


MIN

Verilen kolondaki en küçük değeri geri döndürür. Genel yazım biçimi aşağıdaki gibidir;
Select MIN(kolon_adı) FROM tablo;

Örnek :
En düşük aylık ücret alan personel ne kadar maaş alıyor ?


Select MIN(aylik_ucret) From ucretler;


Örnek :
En az aile yardımı alan personelin maaşını ve sicil no'sunu öğrenmek istersek ;


Select per_sicil_no,MIN(aylik_ucret) From ucretler ;


SUM

Verilen kolondaki Bütün değerleri toplayarak geri döndürür. Genel yazım biçimi aşağıdaki gibidir;
Select SUM(kolon_adı) FROM tablo;

Örnek :
Personele ödenen toplam ücret nedir ?


Select SUM(aylik_ucret) From ucretler;


Örnek :
Toplam ödenen aile yardımı bulunmak istenirse


Select SUM(aile_yardimi) From ucretler ;


AVG

Verilen kolondaki değerlerin aritmetiksel ortalamsını geri döndürür. Genel yazım biçimi aşağıdaki gibidir;
Select AVG(kolon_adı) FROM tablo;

Örnek :
Aylık ödenen ücret ortalamasını bulmak istersek ;


Select AVG(aylik_ucret) From ucretler;


COUNT(*)

Verilen tablodaki record sayısını geri döndürür. Genel yazım biçimi aşağıdaki gibidir ;
Select COUNT(*) FROM tablo;


Örnek :
Kaç tane personel çalıştığını listelenmek istersek;


Select COUNT(*) From personel;


COUNT(DISTINCT ..)

Verilen kolondaki unique record sayısını geri döndürür. Genel yazım biçimi aşağıdaki gibidir ;
Select COUNT(DISTINCT kolon_adı) FROM tablo;


Örnek :
İsmi farklı kaç tane personel çalıştığını listelenmek istenirse;

Select COUNT(DISTINCT ad) From personel;


Örnek 1:
En yüksek taban ücret olan meslek listelenmek istenirse ;

Select MAX(taban_ücret) From meslekler;


Örnek 2:
Ortalama taban ücret listelenmek istenirse ;

Select AVG(taban_ücret) From meslekler;


Örnek 3:
30.01.1990 yılından sonra işe başlıyanların ortalama ücreti hesaplanmak istenirse ;

Select AVG(aylik_ücret) From ucretler
Where baslama_tarihi>'30.01.1990';


Örnek 4:
Maaşından kesinti yapılan personele ödenen toplam ücret bulunmak istenirse ;

Select SUM(aylik_ücret) From ucretler
Where kesinti>0;



Murat KUZU